Τι είναι τα εξανθήματα στο σώμα;

Τα εξανθήματα στο σώμα είναι δερματικές εκδηλώσεις που εμφανίζονται  συχνά και μπορεί να είναι σύμπτωμα πολλών διαφορετικών νοσημάτων. Μπορούν να προκληθούν από μια απλή αντίδραση σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως αλλεργιογόνες ουσίες, έως πιο σύνθετες παθολογικές καταστάσεις, όπως αυτοάνοσα νοσήματα. Η κατανόηση των αιτίων, των συμπτωμάτων και των τρόπων πρόληψης και θεραπείας είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική διαχείριση τους.

“Εξανθήματα στο σώμα μπορεί να προκαλέσουν πολλά νοσήματα, από αλλεργικά, φλεγμονές, μέχρι και αυτοάνοσα” 

Τα εξανθήματα αποτελούν φλεγμονώδεις αντιδράσεις του δέρματος που συνοδεύονται από αλλαγές στην υφή ή το χρώμα του. Μπορεί να είναι διάχυτα ή εντοπισμένα και να έχουν ποικίλες μορφές, όπως:

• κόκκινες κηλίδες
• φυσαλίδες (φουσκάλες)
• λέπια 
• επηρμένες πλάκες

Τα εξανθήματα στο σώμα σπάνια εμφανίζονται μόνα. Συχνότερα συνοδεύονται από συμπτώματα όπως κνησμό (φαγούρα), πόνο ή αίσθημα καύσους (κάψιμο στο δέρμα), επηρεάζοντας σημαντικά την καθημερινότητα του ατόμου.

Τα αλλεργικά εξανθήματα προκαλούνται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά υπερβολικά σε συγκεκριμένες ουσίες, γνωστές ως αλλεργιογόνα. Αυτές οι ουσίες, αν και αβλαβείς για τους περισσότερους ανθρώπους, μπορούν να ενεργοποιήσουν έντονες ανοσολογικές αντιδράσεις σε ευαίσθητα άτομα.

“Πολύ συχνά διαφορετικά νοσήματα ευθύνονται για παρόμοια εξανθήματα στο σώμα” 

Κνίδωση

Η κνίδωση χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση κόκκινων ή λευκών πλακών στο δέρμα, που συχνά συνοδεύονται από έντονη φαγούρα (Εικόνα 1). Τα κνιδωτικά εξανθήματα στο σώμα δεν μένουν σταθερά για μέρες και μπορούν να μεταναστεύουν σε διάφορα σημεία του σώματος. 

“Μπορεί να διαρκέσει από μερικές μέρες ή εβδομάδες (οξεία) μέχρι και χρόνια (χρόνια κνίδωση)”

Η κνίδωση μπορεί να εμφανιστεί χωρίς κάποιο ιδιαίτερο αίτιο (ιδιοπαθής), ως συνέπεια μιας λοίμωξης ή ακόμα και αιφνίδια, στα πλαίσια μιας αντίδρασης αναφυλαξίας.

“Η κνίδωση επηρεάζει περίπου το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού σε κάποια στιγμή της ζωής του”

Σε κάποιες περιπτώσεις ένα κνιδωτικό εξάνθημα στο σώμα μπορεί να συνοδεύεται και από αγγειοοίδημα (πρήξιμο) στα χείλη, τα βλέφαρα ή αλλού.

Μπορείτε να μάθετε περισσότερα στα άρθρα του ιστότοπου σχετικά με:

• την κνίδωση
• το αγγειοοίδημα
• τη χρόνια αυθόρμητη κνίδωση
• το δερμογραφισμό
• τη χολινεργική κνίδωση
• την κνίδωση εκ ψύχους

Ατοπική δερματίτιδα

Η ατοπική δερματίτιδα (ατοπικό έκζεμα) είναι μια χρόνια πάθηση, όπου το δέρμα εμφανίζει ξηρότητα, ερυθρότητα και σύνοδο κνησμό και εξανθήματα στο σώμα.  

“Εμφανίζεται συνήθως στην παιδική ηλικία και μπορεί να επιμείνει στην ενήλικη ζωή”

Η ατοπική δερματίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος που συνδέεται στενά με αλλεργικές καταστάσεις όπως η αλλεργική ρινίτιδα, το άσθμα και η τροφική αλλεργία. 

Τα εξανθήματα στο σώμα σε ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα (Εικόνα 2) χαρακτηρίζονται από:

• Ξηρότητα του δέρματος
• Ερυθρότητα και έντονη φαγούρα.
• Ραγάδες ή μικρές πληγές λόγω ξυσίματος.

Η φλεγμονή οφείλεται στη δυσλειτουργία του φραγμού του δέρματος, επιτρέποντας σε αλλεργιογόνα ή άλλους εξωγενείς παράγοντες να διεισδύσουν και να προκαλέσουν αντίδραση. Ενημερωθείτε εκτενέστερα στο άρθρο για την ατοπική δερματίτιδα.

Δερματίτιδα εξ επαφής

Εξανθήματα στο σώμα λόγω δερματίτιδας εξ επαφής εμφανίζονται μετά από επαφή του δέρματος με αλλεργιογόνες ή ερεθιστικές ουσίες. Αν και το τελικό αποτέλεσμα είναι παρόμοιο, αναλόγως του μηχανισμού η εξ επαφής δερματίτιδα μπορεί να είναι:

• αλλεργική: από αλλεργιογόνα όπως νικέλιο, καλλυντικά, ουσίες σε τατουάζ, ppd σε βαφές μαλλιών κ.α.
• ερεθιστική: λόγω παρατεταμένης επαφής με ερεθιστικές ουσίες όπως καθαριστικά ή χημικά.

“Το έκζεμα των χεριών είναι συχνά μία εκδήλωση αλλεργικής ή ερεθιστικής δερματίτιδας εξ επαφής”

Τα συμπτώματα (Εικόνα 3) περιλαμβάνουν:

• εξανθήματα στο σώμα με κοκκινίλες ή και φουσκάλες στα σημείο επαφής
• αίσθημα καύσους ή κνησμό.

Φαρμακευτική αλλεργία

Η αλλεργία σε φάρμακα προκαλεί εξανθήματα στο σώμα, συχνά εκτεταμένης έκτασης. Η βαρύτητα και η μορφολογία αυτών ποικίλλει σημαντικά, και τα συχνότερα φαρμακευτικά εξανθήματα είναι:

• κνιδωτικά στις άμεσου τύπου αντιδράσεις
• κηλιδοβλατιδώδη στην επιβραδυνόμενη αλλεργία

“Υπάρχουν πολλές κατηγορίες φαρμακευτικών εξανθημάτων, από ήπιες μέχρι και ιδιαίτερα επικίνδυνες”

Τα κηλιδοβλατιδώδη εξανθήματα στο σώμα (Εικόνα 4) εμφανίζονται κυρίως στον κορμό, συχνότερα μεταξύ της 7^ης και της 11^ης ημέρας λήψης του φαρμάκου. Πρόκειται για κόκκινες ή ροζ κηλίδες και βλατίδες. Εμφανίζονται συμμετρικά στο σώμα, ξεκινώντας από τον κορμό και εξαπλώνονται προς τα άκρα.

“Οι βλάβες είναι διάσπαρτες ή μπορεί να συνενώνονται, και να καταλαμβάνουν μεγάλη έκταση στο σώμα”

Παρασιτική κνήφη

Η παρασιτική κνήφη είναι συχνά το αίτιο εξανθημάτων στο σώμα, οφειλόμενα σε νυγμούς (τσιμπήματα) ή δήγματα (δαγκώματα) εντόμων (Εικόνα 5). Μπορεί να προκληθεί από διάφορα παράσιτα και έντομα, τα οποία είτε προσβάλλουν άμεσα το δέρμα είτε προκαλούν αντίδραση μέσω ή των εκκρίσεων τους. 

“Τα τσιμπήματα από κοριούς είναι συχνό αίτιο παρασιτικής κνήφης”

Τα συχνότερα συμπτώματα είναι:

• εξανθήματα εξέρυθρα (κοκκινίλες), συχνά επηρμένα στο σημείο εισόδου, με φουσκάλες ή μικρές πληγές λόγω του ξυσίματος
• κνησμός (φαγούρα) που μπορεί να είδα ιδιαίτερα έντονος
• σημεία τοπικής φλεγμονής, όπως οίδημα ή ερυθρότητα στο σημείο

Ιογενή εξανθήματα στο σώμα

Ιδιαίτερα στα παιδιά, οι ιογενείς λοιμώξεις αποτελούν μία συχνή αιτία εξανθημάτων (Εικόνα 6). Για κάποιες από αυτές, η μορφολογία και η κατανομή του εξανθήματος είναι χαρακτηριστικά, όπως η ιλαρά.

“Συχνά τα ιογενή εξανθήματα σε παιδιά συγχέονται με φαρμακευτική αλλεργία”

Οι περισσότερες ιώσεις στα παιδιά, αλλά και σε νεαρούς ενήλικες θα προκαλέσουν ένα κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα στο σώμα. Τα εξανθήματα αυτά είναι συνήθως αυτοπεριοριζόμενα και υποχωρούν μέσα σε λίγες ημέρες.

Εξανθήματα στο σώμα και άλλα συμπτώματα

Τα εξανθήματα στο σώμα, ανεξαρτήτως αιτίας, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την καθημερινότητα. Μερικά από τα περισσότερο ενοχλητικά συμπτώματα τους είναι τα:

• κνησμός (φαγούρα), που μερικές φορές είναι και ιδιαίτερα δύσκολο να περιοριστεί. Η έντονη φαγούρα μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής, οδηγώντας σε προβλήματα ύπνου και συγκέντρωσης.
• καύσος (κάψιμο) και πόνος. Κάποια εξανθήματα, όπως η δερματίτιδα εξ επαφής, συνοδεύονται από αίσθημα καύσου ή πόνου.
• κοινωνικός περιορισμός. Εξανθήματα σε εμφανή σημεία, όπως το πρόσωπο ή τα χέρια, μπορεί να προκαλέσουν αμηχανία και να μειώσουν την αυτοπεποίθηση.

Τα εξανθήματα στο σώμα είναι πολυπαραγοντικές εκδηλώσεις που μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά την καθημερινότητα. Η κατανόηση της αιτίας, η σωστή διάγνωση και η εξατομικευμένη θεραπεία είναι κομβικά για τη σωστή διαχείριση τους. Επικοινωνήστε με έναν ειδικό για καθοδήγηση και θεραπεία.