Αλλεργικό σοκ (αναφυλαξία): αντιμετώπιση

17/06/2022
Last Modified 18/06/2022
Lampros A. Kalogiros

Τι είναι το αλλεργικό σοκ (αναφυλαξία) και τι σημαίνει;

Το αλλεργικό σοκ (συστηματική αναφυλαξία) είναι μία ιδιαίτερα σοβαρή αλλεργική αντίδραση. Στην Ευρώπη, υπολογίζεται πως περίπου τρεις ανά χίλιους κατοίκους θα εκδηλώσουν ένα ή περισσότερα επεισόδια αναφυλαξίας στη ζωή τους.

"Το αλλεργικό σοκ είναι μια ιδιαίτερα σοβαρή αλλεργική αντίδραση”

Για κάθε ασθενή που έχει βιώσει ένα τέτοιο επεισόδιο, η εμπειρία είναι οδυνηρή και σε πολλούς επηρεάζει την καθημερινότητά τους  στη συνέχεια.  Πολύ περισσότερο, όταν έχει συμβεί ένα αλλεργικό σοκ, όπου τα συμπτώματα είναι εντονότερα. 

Σε ένα επεισόδιο αναφυλαξίας, το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά έντονα όταν έρθει σε επαφή με αλλεργιογόνα, όπως σε μία τροφή για παράδειγμα. Σαν αποτέλεσμα, ξεκινά μια ανοσολογική αντίδραση που μπορεί να οδηγήσει μέχρι και το σοκ, όπου η αρτηριακή πίεση ελαττώνεται δραματικά και οι αεραγωγοί των πνευμόνων στενεύουν. 

Αλλεργικό σοκ (αναφυλαξία): ποιά τα συμπτώματα;

Σε ένα επεισόδιο αναφυλαξίας τα συμπτώματα μπορεί να είναι από διάφορα όργανα και συνηθέστερα διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή. Δεν περιορίζονται μόνο στο δέρμα, αλλά εκδηλώνονται και από άλλα συστήματα και όργανα.

Συχνά -αλλά όχι όλα και όχι με τον ίδιο τρόπο σε κάθε ασθενή- συνυπάρχουν συμπτώματα όπως για παράδειγμα :

  • κνησμός (φαγούρα)
  • κνίδωση ή και αγγειοοίδημα
  • δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή)
  • εμετός ή διάρροιες
  • ζάλη και ταχυκαρδία

Μπορείτε να ενημερωθείτε αναλυτικά για τα συμπτώματα μιας αναφυλακτικής αντίδρασης στο άρθρο του ιστοτόπου για την αναφυλαξία.

Τι μπορεί να προκαλέσει αναφυλαξία και αλλεργικό σοκ;

Ένα επεισόδιο αναφυλαξίας, μπορεί να οφείλεται σε:

τι προκαλεί αλλεργικό σοκ

Αλλεργικό σοκ και χρόνος εκδήλωσης

Τα συμπτώματα της αναφυλαξίας εμφανίζονται αιφνίδια μετά την έκθεση στο αλλεργιογόνο. Συχνά μέσα στα πρώτα λεπτά και συνήθως εντός μίας ώρας, με εξαίρεση τις περιπτώσεις συνδρόμου τροφικής αλλεργίας στο κόκκινο κρέας.

“Η απάντηση στην ερώτηση 'το αλλεργικό σοκ σε πόση ώρα εκδηλώνεται' είναι 'συνήθως άμεσα'”

Η γενικότερη στρατηγική αντιμετώπισης ενός αναφυλακτικού επεισοδίου θα πρέπει να εστιάζει σε 3 βασικούς άξονες, δηλαδή στην:

  • ελάττωση της πιθανότητας εμφάνισης νέου επεισοδίου
  • προετοιμασία του ασθενούς στην αντιμετώπιση 
  • αντιμετώπιση ενός επεισοδίου

Πως θα αποφύγω ένα αλλεργικό σοκ;

Από τη στιγμή που κάποιος έχει εκδηλώσει ένα επεισόδιο αναφυλαξίας, θα πρέπει να εκτιμηθεί άμεσα από ειδικό Αλλεργιολόγο. Ο λόγος δεν είναι η έναρξη της διερεύνησης, μιας και θα πρέπει να έχουν περάσει κάποιες εβδομάδες πριν ο αλλεργιολόγος σας ξεκινήσει τον έλεγχο του αιτίου. Στόχος της αρχικής επίσκεψης είναι να ληφθεί ένα λεπτομερές και εκτεταμένο ιστορικό, και με βάση αυτό να δοθούν σαφείς οδηγίες. 

Παράλληλα, θα πρέπει να αποκλειστούν παθολογικές καταστάσεις που εκδηλώνονται με παρόμοια συμπτώματα. Τα νοσήματα αυτά δεν έχουν καμία σχέση με την αλλεργία και θα πρέπει να διερευνηθούν από Ιατρό αντίστοιχης ειδικότητας.

Συχνά, στη διερεύνηση του αλλεργικού σοκ ακόμα και ασήμαντες για τον ασθενή λεπτομέρειες, πιθανώς να είναι καθοριστικές στην αναζήτησή του αιτίου. Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που είναι πιθανή μία τροφική ή φαρμακευτική αλλεργία, αναλόγως του αιτίου, θα πρέπει να δοθούν στον ασθενή σαφείς οδηγίες αποφυγής. 

Ο ασθενής, μέχρι να ολοκληρωθεί η διερεύνηση, θα πρέπει να αποφεύγει το πιθανό αίτιο, αλλά και άλλες τροφές ή φάρμακα, όπου η πιθανότητα να αντιδράσει είναι αυξημένη. Για παράδειγμα, μετά από ένα αλλεργικό σοκ σε αμοξυκιλλίνη, ο ασθενής θα πρέπει να αποφεύγει πέρα από την αμοξυκιλλίνη και όλα τα αντιβιοτικά της ομάδας των β-λακταμικών.

Πως θα προετοιμαστώ για ένα επεισόδιο αναφυλαξίας;

Σε κάποιες περιπτώσεις, όσο σχολαστικά και να προσπαθεί κάποιος να αποφεύγει τα αλλεργιογόνα που τον ενοχλούν, αυτό μπορεί να μην είναι δυνατόν.  Για τις περιπτώσεις αυτές, ήδη από την πρώτη Αλλεργιολογική εκτίμηση, ο ασθενής θα πρέπει να ενημερωθεί αναλυτικά, ώστε να:

  • αναγνωρίζει εγκαίρως τα συμπτώματα της αναφυλαξίας, και να δρα ανάλογα
  • έχει πάντα μαζί του κατάλληλη αγωγή για την αντιμετώπιση ενός επεισοδίου και να ξέρει πότε και πως θα τη χρησιμοποιεί.

Ιδανικά, τόσο τα συμπτώματα όσο και η αντίστοιχη, αναλόγως τη βαρύτητα, αγωγή δίνονται στον ασθενή γραπτώς (σχέδιο δράσης αναφυλαξίας). Παράλληλα, ο ασθενής ενημερώνεται για τη δράση του κάθε φαρμάκου, πότε και πως θα πρέπει να το λάβει. 

Αποτελεί κοινή, λανθασμένη παρά ταύτα, αντίληψη πως η κορτιζόνη είναι το σημαντικότερο φάρμακο για ένα ασθενή με αλλεργικό σοκ. Στην πραγματικότητα, τα κορτικοστεροειδή, όπως και τα αντιισταμινικά, δρουν συμπληρωματικά στην αντιμετώπιση ενός επεισοδίου. Η επινεφρίνη (αδρεναλίνη) είναι το φάρμακο που θα πρέπει οπωσδήποτε να έχει μαζί του κάθε ασθενής με αυξημένη πιθανότητα εκδήλωσης αλλεργικού σοκ.

"Το φάρμακο εκλογής για την αντιμετώπιση της αναφυλαξίας είναι η αδρεναλίνη”

Η αδρεναλίνη κυκλοφορεί εμπορικά σε σκευάσματα αυτοενιέμενης χορήγησης, που μοιάζουν με “στυλό” και είναι εύκολα στη χρήση. Υπάρχουν δύο συγκεντρώσεις, μία για παιδιά με βάρος μεταξύ 10 και 22 κιλών (150mg) και μία για ενήλικες (300mg). Κάθε ασθενής που έχει μαζί του αγωγή επεισοδίου αναφυλαξίας, θα πρέπει να είναι εκπαιδευμένος στη σωστή χρήση της αυτοενιέμενης αδρεναλίνης.

Τι κάνω σε περίπτωση αλλεργικού σοκ;

Σε περίπτωση που αισθανθείτε συμπτώματα αντίστοιχα με αυτά που βιώσατε στο προηγούμενο επεισόδιο σας πιθανώς να πρόκειται για νέο επεισόδιο. Οι ασθενείς με αλλεργία σε δηλητήριο υμενοπτέρου που έχουν νέο νυγμό, θα πρέπει επίσης να παρακολουθούν την εμφάνιση συμπτωμάτων.

Τα βήματα στην αντιμετώπιση ενός τέτοιου επεισοδίου, είναι:

  • διατηρήστε την ψυχραιμία σας
  • σε περίπτωση που εντοπίσατε το πιθανό αίτιο που προκάλεσε το επεισόδιο, σταματήστε να εκτίθεστε σε αυτό. Για παράδειγμα, εάν πρόκειται για τρόφιμο, σταματήστε το γεύμα σας. Εάν πρόκειται για νυγμό μέλισσας, αφαιρέστε με προσοχή το κεντρί που έχει παραμείνει στο δέρμα.

“Στην άκρη του κεντριού της μέλισσας βρίσκεται ένας σάκκος που συνεχίζει να περιέχει δηλητήριο. Εάν προσπαθήσει κάποιος να αφαιρέσει το κεντρί, πιέζοντας το σάκο, θα απελευθερωθεί ακόμα περισσότερο δηλητήριο.” 

  • με ηρεμία αξιολογήστε τα συμπτώματά σας. Λάβετε, αναλόγως των συμπτωμάτων, την αντίστοιχη αγωγή σύμφωνα με τις γραπτές οδηγίες στο Πλάνο Αντιμετώπισης Αναφυλαξίας που έχετε. Εάν χρειαστεί, μη διστάσετε να χρησιμοποιήσετε την αυτοενιέμενη αδρεναλίνη που έχετε μαζί σας, σύμφωνα με τις οδηγίες του Αλλεργιολόγου σας. 

“Σε περίπτωση αλλεργικού σοκ η χορήγηση της αυτοενιέμενης αδρεναλίνης είναι το σημαντικότερο βήμα και θα πρέπει να γίνεται εγκαίρως και σωστά!”

Αναζητήστε ιατρική φροντίδα άμεσα

  • μεταφερθείτε άμεσα στο πλησιέστερο Κέντρο Υγείας ή Νοσοκομείο. Ακόμα και εάν η αντίδραση σας περιοριστεί μέχρι να φτάσετε, θα πρέπει να εκτιμηθεί η κατάσταση σας από Ιατρό. Παράλληλα, θα πρέπει να παρακολουθηθείτε για κάποιες ώρες, καθώς σε 15-20% των επεισοδίων, συμπτώματα μπορεί να επανεμφανιστούν μέχρι και 8 ώρες μετά.
  • εάν κατά τη μεταφορά σας στο Νοσοκομείο αισθανθείτε δυσκολία στην αναπνοή, μπορείτε να λάβετε 2 εισπνοές σαλβουταμόλης (π.χ. Aerolin®).
  • σε περίπτωση που καθυστερείτε να φτάσετε στο Νοσοκομείο, και συμπτώματα εμφανιστούν ξανά, μπορείτε, αναλόγως των συμπτωμάτων, να χορηγήσετε ξανά αδρεναλίνη ή σαλβουταμόλη.
  • με την άφιξη σας στο Νοσοκομείο ενημερώστε το προσωπικό για το επεισόδιο, όπως και για την αγωγή που έχετε λάβει μέχρι εκείνη τη στιγμή.

Τα παραπάνω αναφέρονται σε επεισόδιο αναφυλακτικής αντίδρασης. Είναι σημαντικό κάθε ασθενής σε αυξημένο κίνδυνο με αναφυλαξία να μπορεί να αναγνωρίσει τα συμπτώματα της αντίδρασης του. Ένα κνιδωτικό εξάνθημα, ακόμα και γενικευμένο, δεν είναι αλλεργικό σοκ, σε απουσία άλλων συμπτωμάτων.

Ίσως σας ενδιαφέρουν

Βρείτε περισσότερα άρθρα 

Επικοινωνήστε μαζί μας

Προγραμματίστε την επίσκεψη σας στο Ιατρείο
Επικοινωνία
Copyright 2017 - 2024 Lampros A. Kalogiros
magnifiercrosschevron-down