Σε κάποιους ασθενείς με ρινίτιδα τα αλλεργιογόνα, είτε δεν ευθύνονται καθόλου για τα συμπτώματα τους, είτε ευθύνονται για ένα μέρος αυτών. Η χρόνια μη αλλεργική ρινίτιδα συμπεριλαμβάνει μια ετερόκλητη ομάδα υποκατηγοριών της ρινίτιδας. Η αγγειοκινητική ρινίτιδα είναι μία από αυτές τις υποκατηγορίες. 

“Τα είδη της ρινίτιδας από τα οποία μπορεί να πάσχει ένας ασθενής είναι η λοιμώδης, η αλλεργική και η μη-αλλεργική ρινίτιδα” 

Προκειμένου να διαγνωστεί η αγγειοκινητική ρινίτιδα, θα πρέπει να αποκλειστεί η ύπαρξη αλλεργικής ρινίτιδας, όπως και οι άλλες μορφές μη αλλεργικής ρινίτιδας. Η λοιμώδης ρινίτιδα, όπως σε μία ίωση του ανωτέρου αναπνευστικού, συνήθως δεν διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και είναι σχετικά εύκολο να αποκλειστεί.

Κάθε μη αλλεργική ρινίτιδα είναι αγγειοκινητική;

Η αγγειοκινητική ρινίτιδα είναι μία μόνο από τις περιπτώσεις μη αλλεργικής ρινίτιδας. Ποιές είναι, όμως, οι μορφές της μη αλλεργικής ρινίτιδας; Συνοπτικά, μπορεί να εμφανιστεί ως:

• Ρινίτιδα των ηλικιωμένων: εμφανίζεται συνήθως μετά τα 65 έτη με ρινική υδαρή καταρροή.
• Γευστική ρινίτιδα: συνήθως με καταρροή στη βρώση πικάντικων ή ζεστών φαγητών. Κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν μπούκωμα και καταρροή μετά την κατανάλωση αλκοόλ, θεωρώντας πως πάσχουν από αλλεργία στο αλκοόλ. Στους ασθενείς αυτούς, ο μηχανισμός εμφάνισης συμπτωμάτων φαίνεται να σχετίζεται με τα κυστεϊνυλικά λευκοτριένια.
• Επαγγελματική ρινίτιδα: με τα συμπτώματα να οφείλονται στην έκθεση στο χώρο εργασίας σε μη αλλεργιογονικό παράγοντα.
• Ορμονική ρινίτιδα: όπου οι μεταβολές των οιστρογόνων και της προγεστερόνης μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα. Μπορεί να εμφανιστεί στην έμμηνο ρύση, στη διάρκεια της κύησης, την εμμηνόπαυση ή ακόμα και στην εφηβεία.
• Ρινίτιδα που οφείλεται σε φάρμακα, η οποία γενικά μπορεί να διαχωριστεί σε δύο βασικά είδη: αυτή που σχετίζεται με τη συχνή χρήση ρινικών σπρέι αποσυμφορητικών και αυτή που προκαλείται από χάπια, όπως η ασπιρίνη και τα ΜΣΑΦ, β-αποκλειστές και άλλα.
• Αγγειοκινητική ρινίτιδα, όταν τα συμπτώματα δεν μπορούν να εξηγηθούν από τους παραπάνω μηχανισμούς.

Ένα πολύ συχνό λάθος είναι να θεωρεί κάποιος πως πάσχει αποκλειστικά και μόνο από μία από τις παραπάνω κατηγορίες. Σε πολλές περιπτώσεις τα συμπτώματα που έχει ένας ασθενής οφείλονται ταυτόχρονα σε παραπάνω από ένα είδη ρινίτιδας. Για παράδειγμα, σε έναν ασθενή με αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να συνυπάρχει φαρμακευτική, ορμονική ή άλλα είδη ρινίτιδας. 

“Συχνά, η αλλεργική και η αγγειοκινητική ρινίτιδα συνυπάρχουν στον ίδιο ασθενή” 

Η αγγειοκινητική ρινίτιδα έχει συγκεκριμένα συμπτώματα;

Η σύντομη απάντηση είναι πως -κατά βάση- όχι, αν και οι ασθενείς με αγγειοκινητική ρινίτιδα σπάνια εμφανίζουν κνησμό (φαγούρα στη μύτη) και επίσης, σπάνια θα συνυπάρχει αλλεργική επιπεφυκίτιδα.

“Ο κνησμός (φαγούρα) στη μύτη ή  τον ουρανίσκο σπάνια υπάρχει σε ασθενείς με αγγειοκινητική ρινίτιδα”

Γενικά, τα συμπτώματα συνήθως εμπίπτουν σε δύο με γάλες κατηγορίες. Σε κάποιους ασθενείς με αγγειοκινητική ρινίτιδα το βασικό τους σύμπτωμα είναι το μπούκωμα, ενώ σε άλλους προεξάρχει η ρινική καταρροή. Τα συμπτώματα αυτά, μαζί με τους πταρμούς (φτάρνισμα) μπορεί να είναι συνεχή σε ένα ασθενή ή να εμφανίζονται επεισοδικά.

Η βαρύτητα των παραπάνω συμπτωμάτων ποικίλλει από ασθενή σε ασθενή από ήπια μέχρι και ιδιαίτερα περιοριστική στην καθημερινότητα. 

Πότε θα υποψιαστώ ότι πάσχω από αγγειοκινητική ρινίτιδα;

Η υποψία πως κάποιος πάσχει από αγγειοκινητική ρινίτιδα θα τεθεί αρχικά εάν έχετε συμπτώματα ρινίτιδας ιδιαίτερα όταν αυτά είναι αμετάβλητα σε βαρύτητα τις διάφορες εποχές του χρόνου. Οι ασθενείς με αγγειοκινητική ρινίτιδα δεν εμφανίζουν συμπτώματα στην επαφή με αλλεργιογόνα. 

Συνήθως παρατηρούν πως τους ενοχλούν μη ειδικά ερεθίσματα, όπως τα καθαριστικά, οι έντονες οσμές ή οι μεταβολές της θερμοκρασίας και της υγρασίας. Αντίστοιχα, όμως, συμπτώματα, εμφανίζουν και οι ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα, όταν συνυπάρχει σε αυτούς ρινική υπεραντιδραστικότητα.

“Η αγγειοκινητική ρινίτιδα είναι διάγνωση αποκλεισμού”

Η διάγνωση της αγγειοκινητικής ρινίτιδας γίνεται δύσκολα, καθώς θα πρέπει να  αποκλειστούν όλα τα υπόλοιπα είδη ρινίτιδας. Οι ασθενείς αυτοί έχουν αρνητικό αλλεργιολογικό έλεγχο ευαισθητοποιήσεων (αλλεργικά τεστ) ή οι ευαισθητοποιήσεις τους δεν είναι σχετικές με την κλινική τους εικόνα. 

Παράλληλα, δεν θα πρέπει να έχουν συμπτώματα συμβατά με μία ή περισσότερες από τις προαναφερθείσες κατηγορίες της μη αλλεργικής ρινίτιδας. 

Πως μπορώ να περιορίσω τα συμπτώματα;

Για κάθε ασθενή με αγγειοκινητική ρινίτιδα, άλλοτε άλλοι παράγοντες μπορεί να επιδεινώνουν τα συμπτώματα του. Το πρώτο και ιδιαίτερα σημαντικό βήμα στην αντιμετώπιση της αγγειοκινητικής ρινίτιδας είναι ο εντοπισμός των παραγόντων αυτών και η αποφυγή τους.

Ο περιορισμός, όμως, της επαφής με τους εκλυτικούς παράγοντες δεν είναι πάντοτε εφικτός. Οι ασθενείς αυτοί, αναλόγως των συμπτωμάτων τους, θα χρειαστούν και την προσθήκη συμπτωματικής φαρμακευτικής αγωγής. Η αγγειοκινητική ρινίτιδα, συνήθως μπορεί να περιοριστεί με φάρμακα που ανήκουν στα:

• ρινικά σπρέι κορτικοστεροειδών (κορτιζόνης), ιδιαίτερα για τους ασθενείς με μπούκωμα. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να χρησιμοποιούνται σωστά, όπως και κάθε ρινικό σπρέι.
• τοπικά ενδορρινικά σπρέι με αντιχολινεργικά, κατάλληλα για τον περιορισμό της ρινικής καταρροής, αλλά με περιορισμένο όφελος στη συμφόρηση.
• τα αντιισταμινικά χάπια δεν είναι συνήθως αποτελεσματικά στα συμπτώματα της αγγειοκινητικής ρινίτιδας. Αντιθέτως, ρινικά σπρέι αντιισταμινικών μπορούν να περιορίσουν τόσο το μπούκωμα, όσο και την καταρροή της αγγειοκινητικής ρινίτιδας.
• τοπικά ρινικά σπρέι καψαϊκίνης, θα περιορίσουν επίσης τα συμπτώματα σε κάποιους ασθενείς. 
• ρινικά σπρέι αποσυμφορητικών μπορούν να βοηθήσουν, αλλά η χορήγηση τους θα πρέπει να γίνεται με προσοχή. Στις περιπτώσεις που χρησιμοποιούνται συχνά, μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση φαρμακευτικής ρινίτιδας.

Τέλος, στις περιπτώσεις που συνυπάρχει και αλλεργική ρινίτιδα, θα πρέπει να ακολουθούνται τα κατάλληλα βήματα για τη σωστή θεραπεία της. Πρακτικά μέτρα αποφυγής αλλεργιογόνων, μη φαρμακολογική και φαρμακευτική θεραπεία, όπως και η ειδική ανοσοθεραπεία θα πρέπει να αξιοποιούνται κατάλληλα.

Πέρα από την αυτονόητη βελτίωση των συμπτωμάτων της αλλεργίας, η θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας συχνά θα μετριάσει σημαντικά και τα συμπτώματα της αγγειοκινητικής ρινίτιδας.