Τι είναι η “αλλεργική επιδημία”;
Η αύξηση των αλλεργικών νοσημάτων είναι σχετικά πρόσφατη. Πριν τις πρώτες αναφορές για την αλλεργική ρινίτιδα το 1870, οι αλλεργίες ουσιαστικά απουσίαζαν από το χάρτη των ιατρικών νοσημάτων. Έκτοτε, η γνώση μας για τις αλλεργίες προοδευτικά αυξήθηκε, όπως και η επαγρύπνιση της ιατρικής κοινότητας για τη διάγνωσή τους. Πλέον, υποψιαζόμαστε ευκολότερα τα αλλεργικά νοσήματα, κατανοούμε καλύτερα τους μηχανισμούς τους και έχουμε περισσότερο αξιόπιστα μέσα για τη διάγνωσή τους.
Παρά ταύτα, η βελτιωμένη διαγνωστική προσέγγιση δεν μπορεί μόνη της να εξηγήσει τη ραγδαία αύξηση στην εμφάνιση των αλλεργιών. Από τα τέλη του 19ου αιώνα, η συχνότητα, αρχικά της αλλεργίας του αναπνευστικού, και εν συνεχεία των λοιπών αλλεργικών νοσημάτων αυξάνει θεαματικά. Ο όρος “αλλεργική επιδημία” προέκυψε καθώς ο ρυθμός της αύξησης είναι τόσο μεγάλος, που θυμίζει επιδημία. Μετά την αλλεργία αναπνευστικού, και η τροφική αλλεργία πρόσφατα παρατηρείται ολοένα και συχνότερα, αποτελώντας το “δεύτερο κύμα” της αλλεργικής επιδημίας.
Υπάρχει μοτίβο στην αύξηση των αλλεργιών;
Μετά από σποραδικές αναφορές, από τον 19ο αιώνα και έπειτα ξεκίνησε η σταδιακή αύξηση της αλλεργικής ρινίτιδας και του άσθματος. Αποτέλεσε έκπληξη η παρατήρηση πως η αύξηση αυτή ξεκίνησε από τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, όπου η επαφή με το φυσικό περιβάλλον ήταν -συγκριτικά- μικρότερη. Αντίστοιχα δεδομένα προέκυψαν και με συγκρίσεις μεταξύ χωρών, όπου τα αλλεργικά νοσήματα αρχικά ήταν συχνότερα στα περισσότερο αναπτυγμένα κράτη. Σταδιακά, σε δεύτερο χρόνο, η αύξηση των αλλεργικών νοσημάτων μετατοπίστηκε και στις υπό ανάπτυξη χώρες.
Που οφείλεται η αλλεργική επιδημία;
Εδώ και αρκετές δεκαετίες, έχει προταθεί πως σημαντικό ρόλο στην αλλεργική επιδημία παίζει η ελάττωση στην μικροβιακή ποικιλότητα. Η θεωρία αυτή, που αρχικά ονομάστηκε υπόθεση της υγιεινής, αποτελεί ενεργό πεδίο έρευνας και σήμερα ορίζεται ως υπόθεση της βιοποικιλότητας. Με απλά λόγια, συνδέει το σύγχρονο τρόπο ζωής (όπου ο άνθρωπος απώλεσε την επαφή του με το περιβάλλον) με την αύξηση των αλλεργιών και άλλων νοσημάτων όπως τα αυτοάνοσα και οι κακοήθειες. Απομακρυνόμενος από τη φύση, ο άνθρωπος στερείται την αλληλεπίδραση με ποικίλλα μικροβιακά ερεθίσματα, διαταράσσοντας, έτσι, τη μικροβιακή ισορροπία. Αυτό οδηγεί σε διαταραχές του αθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος και κατ’ επέκταση στην εμφάνιση διαφόρων νοσημάτων.