Η αλλεργική ρινίτιδα σε παιδιά συχνά ξεφεύγει από την προσοχή μας. Ένα μπούκωμα στη μύτη που επιμένει, ιδίως εάν συνυπάρχει με φαγούρα, επιπεφυκίτιδα ή βήχα είναι πιθανό να οφείλεται σε αλλεργία. Εάν δε τα συμπτώματα εμφανίζονται ή χειροτερεύουν σε συγκεκριμένες συνθήκες, όπως είναι η άνοιξη ή σε ένα σπίτι με κατοικίδια, τότε η πιθανότητα αυτή γίνεται σημαντικά μεγαλύτερη.
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια φλεγμονώδης αντίδραση του οργανισμού, μέσω ειδικού ανοσολογικού μηχανισμού, που εμφανίζεται μετά από έκθεση σε αλλεργιογόνα. Η αλλεργική ρινίτιδα σε παιδιά, παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες, αλλά και ιδιαιτερότητες, συγκριτικά με αυτή των ενηλίκων.
Ως κατανομή, μπορεί να είναι εποχική ή ολοετής. Δηλαδή, μπορεί να εμφανίζεται μόνο μία εποχή -συνηθέστερα την άνοιξη- ή όλο τον χρόνο. Δεν συνυπάρχει με συμπτώματα ίωσης ή πυρετό, αλλά τα παραπάνω μπορεί να την επιδεινώσουν. Γενικά, τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας μπορεί να επιδεινωθούν από διάφορους παράγοντες, σχετικούς ή μη με την αλλεργία.
“Αν και αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε παιδί, είναι συχνότερη όταν υπάρχει ιστορικό αλλεργικής νόσου στην οικογένεια.”
Αλλεργική ρινίτιδα σε παιδιά: ποιά τα συμπτώματα;
Λόγω ανατομικής εγγύτητας, φλεγμονωδών μηχανισμών και νευρικών συσχετίσεων, η αλλεργική ρινίτιδα σε παιδιά δεν εκδηλώνεται με συμπτώματα μόνο από τη μύτη. Κάθε παιδί μπορεί να εκδηλώσει τα συμπτώματα αυτά με διαφορετικό τρόπο, καθώς δεν εμφανίζονται όλα ταυτόχρονα, ή με την ίδια βαρύτητα.
Τα βασικά συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας είναι:
- ο κνησμός (φαγούρα) στη μύτη, για τον οποίο το παιδί μπορεί να μην παραπονεθεί άμεσα. Πιθανώς να παρατηρήσετε το παιδί σας να τρίβει, να ξύνει ή να φέρνει το χέρι του συχνά στη μύτη.
- οι πταρμοί (φταρνίσματα), που μπορούν να εμφανιστούν οποτεδήποτε. Εάν το παιδί εκτεθεί στο αλλεργιογόνο που ευθύνεται για την αλλεργία ή σε άλλους μη ειδικούς παράγοντες, θα επιδεινωθούν, όπως και υπόλοιπα συμπτώματα της ρινίτιδας
- το μπούκωμα (ρινική συμφόρηση). Η μπουκωμένη μύτη στα παιδιά είναι ένα ιδιαίτερα ενοχλητικό σύμπτωμα με πολλαπλές επιπτώσεις.
- η υδαρής (σχεδόν διάφανη) ρινική καταρροή. Στις περιπτώσεις που η αλλεργική ρινίτιδα σε παιδιά επιπλέκεται με λοιμώξεις του αναπνευστικού το χρώμα των ρινικών εκκρίσεων μεταβάλλεται ανάλογα.
Είναι δυνατόν, επίσης, να υπάρχουν εκδηλώσεις, όπως:
- κνησμός υπερώας και αυτιών
- επιπεφυκίτιδα με κνησμό, δακρύρροια και ερυθρότητα επιπεφυκότων
- συχνές ωτίτιδες
- βήχας, χωρίς ή με λίγα μόνο πτύελα
- ροχαλητό
- ένρινη ομιλία
- στοματική αναπνοή (λόγω της μπουκωμένης μύτης το παιδί αναπνέει από το στόμα)
Πότε θα υποψιαστούν οι γονείς πως το παιδί πάσχει από αλλεργική ρινίτιδα;
Καταρχάς, οι πρώτες υποψίες για το εάν υπάρχει αλλεργική ρινίτιδα σε παιδιά θα εμφανιστούν από την ύπαρξη συμπτωμάτων. Καταρροή, φαγούρα στη μύτη, φταρνίσματα και μπούκωμα που εμφανίζονται χωρίς το παιδί να είναι άρρωστο, πιθανώς να οφείλονται σε αλλεργία.
Πολύ συχνά, καθώς τα συμπτώματα της αλλεργίας εμφανίζονται σταδιακά, οι γονείς συνηθίζουν το παιδί τους συμπτωματικό. Έτσι, εντοπίζουν τα συμπτώματα μόνο σε περιόδους ή καταστάσεις έντονης επιδείνωσης. Στις περιπτώσεις αυτές, ένα λεπτομερές ιστορικό και σαφείς οδηγίες παρατήρησης των συμπτωμάτων από τον θεράποντα Ιατρό θα βοηθήσουν σημαντικά.
Όταν η αλλεργική ρινίτιδα σε παιδιά επιμένει, μπορεί να εμφανιστούν αλλεργικά σημεία (σημάδια), όπως:
- Οι αλλεργικοί κύκλοι (allergic shiners), που είναι μελανές, περιοχές με ήπιο οίδημα (πρήξιμο) κάτω από τα βλέφαρα. Οφείλονται στην ρινική συμφόρηση, που προκαλεί αγγειοδιαστολή και περιορισμό της αγγειακής κυκλοφορίας στην περιοχή.
- Οι γραμμές του Dennie-Morgan που είναι μονές ή διπλές πτυχώσεις στα κάτω βλέφαρα, λόγω του οιδήματος.
- Η αλλεργική πτυχή είναι μια εγκάρσια πτύχωση πριν την κορυφή της μύτης. Είναι το αποτέλεσμα της συχνής κίνησης ξυσίματος της μύτης με την παλάμη (αλλεργικός χαιρετισμός) από το παιδί.
- Το αδενοειδές προσωπείο οφείλεται στη στοματική αναπνοή λόγω της συμφόρησης, με το στόμα μονίμως ανοικτό και μια σταθερά υποτονική έκφραση του προσώπου.
- Η υποπλασία άνω γνάθου, καθώς η χρόνια φλεγμονή του βλεννογόνου οδηγεί σε υποαερισμό των κόλπων. Τέλος, μπορεί επίσης να εμφανιστεί ατελής οδοντική σύγκλιση καθώς και γωνίωση της υπερώας.
Τι επιπτώσεις έχει η αλλεργική ρινίτιδα σε παιδιά;
Τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας επηρεάζουν δραστικά την καθημερινότητα των παιδιών, τόσο στο σπίτι, όσο και στο σχολείο. Αρκετά συχνά, τα παιδιά με ρινίτιδα που επιμένει, φαίνεται να είναι ωσεί παρόντα στις καθημερινές δραστηριότητες. Λόγω των περιορισμών που προκαλούν τα συμπτώματα, τα παιδιά αυτά θα αποφύγουν, όποτε και όσο μπορούν:
- Φυσικές δραστηριότητες, όπως η άσκηση, το παιχνίδι με κυνηγητό και όπου απαιτείται καλή φυσική κατάσταση. Στις περιπτώσεις που θα συμμετάσχουν, συχνά η απόδοση τους είναι ελαττωμένη ή θα προτιμήσουν ρόλους λιγότερο ενεργούς.
- Δραστηριότητες και παιχνίδια, όπου απαιτείται πνευματική συγκέντρωση και υπομονή. Επίσης, η ρινίτιδα σπάνια θα αποτελέσει το αίτιο απουσίας ενός παιδιού από το σχολείο. Αυτό που συμβαίνει συχνά, όμως, είναι τα παιδιά αυτά να έχουν ελαττωμένη απόδοση και να αδυνατούν να συγκεντρωθούν επαρκώς. Ο ύπνος είναι συχνά περιορισμένος ή κακής ποιότητας, γεγονός που συμβάλει και αυτό στην επίδραση της ρινίτιδας στην πνευματική απόδοση των παιδιών.
- Κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, τόσο εντός, όσο και εκτός του περιβάλλοντος του σχολείου. Συχνά τα παιδιά αισθάνονται ντροπή για την ύπαρξη των συμπτωμάτων τους και νιώθουν μειονεκτικά έναντι των συμμαθητών και των φίλων τους. Τα παραπάνω επιδεινώνουν την ήδη επηρεασμένη αποδοτικότητα τους στα μαθήματα και την απόδοση τους.
Τέλος, το συναισθηματικό φορτίο που συνεπάγεται η αλλεργική ρινίτιδα σε παιδιά είναι αρκετά έντονο. Σε μελέτες παρατήρησης έχει φανεί πως τα παιδιά με αλλεργική ρινίτιδα είναι λιγότερο χαρούμενα και ήρεμα, φαίνεται να έχουν λιγότερο ενέργεια και να μην είναι τόσο “γεμάτα ζωή” όσο τα παιδιά χωρίς ρινίτιδα.
Μπουκωμένη μύτη σε παιδιά: υπάρχει φυσική αντιμετώπιση;
Σε συνδυασμό με την ενεργητική αποφυγή των παραγόντων που επιδεινώνουν την αλλεργική ρινίτιδα, διάφορες μη φαρμακολογικές παρεμβάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν. Από αυτές, οι ρινικές πλύσεις είναι η περισσότερο συχνά χρησιμοποιούμενη.
“Οι ρινικές πλύσεις είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για τον έλεγχο των συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας”
Οι ρινικές πλύσεις, όχι μόνο σε παιδιά αλλά και σε ενήλικες, προσφέρουν σημαντική βοήθεια στον περιορισμό των συμπτωμάτων. Με τη χρήση τους απομακρύνονται οι βλεννώδεις εκκρίσεις αλλά και υγραίνονται οι ξηροί βλεννογόνοι.
Η μέθοδος εφαρμογής (μπουκάλι, σπρέι κ.α), ο όγκος του διαλύματος, αλλά και η σύσταση του (ισότονο ή υπέρτονο) θα πρέπει να εξατομικεύονται.
Αλλεργική ρινίτιδα σε παιδιά και η θεραπεία της
Το ξέπλυμα της μύτης με ισότονα ή υπέρτονα διαλύματα μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας σε παιδιά, αλλά δεν επαρκεί πάντα.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να προσδιοριστούν το δυνατόν ακριβέστερα οι παράγοντες που επιδεινώνουν τα συμπτώματα της ρινίτιδας και να αποφεύγονται. Ο περιορισμός της έκθεσης σε αλλεργιογόνα, θα πρέπει να γίνεται μόνο σε αυτά στα οποία το παιδί είναι αλλεργικό. Αντίστοιχα, κάτι τέτοιο θα πρέπει να γίνεται και στους μη ειδικούς παράγοντες που επιδεινώνουν τα συμπτώματα του παιδιού.
“Ο περιορισμός της έκθεσης στα ακάρεα σε ένα παιδί με αλλεργία σε γύρεις δεν θα βοηθήσει”
Σε κάποιες περιπτώσεις, τόσο ο περιορισμός της έκθεσης, όσο και οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις δεν επαρκούν και τα συμπτώματα επιμένουν. Η επιλογή της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής στα παιδιά είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Αν και τα ρινικά σπρέι αποσυμφορητικών μπορούν να ανακουφίσουν άμεσα από τη μπουκωμένη μύτη, το παιδί δεν θα πρέπει να τα χρησιμοποιεί τακτικά, λόγω του κινδύνου εμφάνισης φαρμακευτικής ρινίτιδας. Τα αντιισταμινικά χάπια, όπως και τα ρινικά σπρέι κορτικοστεροειδών είναι τα φάρμακα που κυρίως χρησιμοποιούνται για τον περιορισμό των συμπτωμάτων της ρινίτιδας σε παιδιά.
Τέλος, σε κάποια παιδιά με αλλεργική ρινίτιδα, η ειδική ανοσοθεραπεία (ή θεραπεία απευαισθητοποίησης) μπορεί να δώσει οριστική λύση της αλλεργικής ρινίτιδας. Η ανοσοθεραπεία είναι μία ειδική για το κάθε παιδί θεραπευτική προσέγγιση και στοχεύει στην πλήρη θεραπεία της αλλεργίας του. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στο άρθρο για την θεραπεία απευαισθητοποίησης.
Σας ενδιαφέρει να ενημερωθείτε περισσότερο για την αλλεργική ρινίτιδα;
Μπορείτε να επιλέξετε από τους παρακάτω συνδέσμους σχετικά με: