Η χρήση καλλυντικών προϊόντων για τη βαφή των μαλλιών είναι ιδιαίτερα κοινή εδώ και δεκαετίες. Δεν στερείται, όμως, δυνητικές επιπτώσεις και η αλλεργία σε βαφή μαλλιών είναι μία αυτές. Οι βαφές μαλλιών, ας μην ξεχνάμε, είναι είναι από τις πλέον κοινές εκθέσεις σε χημικά στην καθημερινή ζωή.

“Η αλλεργία στις βαφές μαλλιών μπορεί να εμφανιστεί οποτεδήποτε, ανεξάρτητα από το πόσες φορές έχουν χρησιμοποιηθεί χωρίς πρόβλημα στο παρελθόν”

Οι βαφές μαλλιών, αναλόγως με τη διάρκεια του αποτελέσματος που επιτυγχάνουν, μπορούν αδρά να διαχωριστούν σε βαφές:

• προσωρινές
• ημιμόνιμες
• μόνιμες

Από τα παραπάνω είδη, οι ημιμόνιμες και μόνιμες βαφές μαλλιών είναι αυτές στις οποίες συχνότερα παρατηρούνται αλλεργικές αντιδράσεις. 

Που οφείλεται η αλλεργία σε βαφή μαλλιών;

Η ουσία που συχνότερα ευθύνεται για την αλλεργία σε βαφές μαλλιών είναι η παραφαινυλενοδιαμίνη (PPD)(p-Phenylenediamine), η οποία χρησιμοποιείται ως συστατικό στις βαφές μαλλιών από το 1883. 

“Περίπου 1-6% των ασθενών με αλλεργική εξ επαφής δερματίτιδα έχουν ευαισθητοποιηθεί στην παραφαινυλενοδιαμίνη”

Αν και παλαιότερα η ποσότητα παραφαινυλενοδιαμίνης που περιείχαν οι βαφές μαλλιών ήταν αυξημένη, τα τελευταία χρόνια υπάρχουν αυστηροί κανονισμοί. Ως αποτέλεσμα, η χρήση των βαφών για τους περισσότερους ανθρώπους θεωρείται γενικά ασφαλής. 

Οι ασθενείς, όμως, με αλλεργία εξ επαφής σε παραφαινυλενοδιαμίνη θα εκδηλώσουν συμπτώματα, ανεξαρτήτως ποσότητας, σε κάθε βαφή που αυτή περιέχεται.

“Η παραφαινυλενοδιαμίνη δεν είναι η μοναδική ουσία που μπορεί να προκαλέσει αλλεργία σε βαφές μαλλιών” 

Σε ασθενείς με αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής η παραφαινυλενοδιαμίνη είναι το αίτιο σε ποσοστό από 38% μέχρι και πάνω από 95%. Άλλα συστατικά των βαφών μαλλιών που μπορεί να ευθύνονται για αλλεργικές αντιδράσεις είναι η ρεσορκινόλη (resorcinol), η αμινοφαινόλη (m-aminophenol) και το υδροξυτολουένιο (4-amino-2-hydroxytoluene).

Τατουάζ μαύρης χέννας και αλλεργία από βαφή μαλλιών

Η αλλεργία στις βαφές μαλλιών εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες που στο παρελθόν έχουν κάνει τατουάζ μαύρης χέννας. Στην πραγματικότητα, η χέννα είναι μια ουσία φυτικής προέλευσης, άσχετη με την παραφαινυλενοδιαμίνη. Η τελευταία, όμως, συχνά περιέχεται στο μείγμα μαύρης χέννας για να δώσει το χαρακτηριστικό της χρώμα και να διατηρηθεί περισσότερο το τατουάζ.

“Ένα τατουάζ χένας μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση αλλεργίας σε βαφές μαλλιών” 

Γενικά, στις περιπτώσεις που θέλετε να κάνετε ένα ημιμόνιμο τατουάζ χέννας, φροντίστε να μη χρησιμοποιηθεί μαύρη χέννα. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στο άρθρο μας για την αλλεργία σε τατουάζ.

Υπάρχουν τεστ διάγνωσης αλλεργίας βαφής μαλλιών;

Σε ασθενείς με επεισόδιο αντίδρασης μετά από βαφή μαλλιών, θα πρέπει να επιβεβαιωθεί πως η παραφαινυλενοδιαμίνη είναι το υπεύθυνο αλλεργιογόνο. Παράλληλα, θα πρέπει να αναζητηθούν άλλες πιθανά σημαντικές ευαισθητοποιήσεις.

Για τη σωστή διερεύνηση των παραπάνω, χρησιμοποιούνται οι δερματικές δοκιμασίες επικόλλησης (patch tests) (Εικόνα 1). Πρόκειται για δοκιμασίες κατά τις οποίες τοποθετούνται και επικολλώνται στο δέρμα σε κατάλληλες συγκεντρώσεις τα υπό εξέταση αλλεργιογόνα. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο άρθρο μας για τις δερματικές δοκιμασίες επικόλλησης.

Αλλεργία από βαφή μαλλιών: συμπτώματα

Το συχνότερο σύμπτωμα που θα εμφανιστεί σε μία αλλεργική αντίδραση σε βαφή μαλλιών είναι ο κνησμός (φαγούρα). Σε κάποιες, μάλιστα, ήπιες περιπτώσεις είναι και το μοναδικό σύμπτωμα που μπορεί να έχει ο ασθενής. Ο κνησμός συνήθως περιορίζεται στο τριχωτό τμήμα του κεφαλιού, το οποίο ήρθε σε επαφή με τη βαφή. Σπανιότερα, μπορεί να επεκτείνεται σε όλο το κεφάλι και τον τράχηλο.

“Κνησμός (φαγούρα) ή αίσθημα καύσους εμφανίζεται στις περισσότερες αντιδράσεις από βαφή μαλλιών”

Οι περισσότεροι ασθενείς με αλλεργία από βαφές μαλλιών θα εκδηλώσουν την τυπική εικόνα της αλλεργικής εξ επαφής δερματίτιδας. Έτσι, επιπλέον του κνησμού, θα εμφανίσουν ερυθηματώδεις βλατίδες και πλάκες (κοκκινίλες) με απολέπιση (λέπια) σε κάποιες περιπτώσεις ή και ορορροή (Εικόνα 2).

Το οίδημα (πρήξιμο) είναι επίσης ιδιαίτερα συχνό μετά από μία αντίδραση σε βαφή μαλλιών. Αν και ξεκινά από ένα διάχυτο οίδημα στο τριχωτό της κεφαλής, συχνά, λόγω της βαρύτητας μετακινείται προς τα βλέφαρα και το πρόσωπο, πριν αποδράμει πλήρως σε μερικές ημέρες.

Άλλες, σπανιότερες, αντιδράσεις που μπορεί να εμφανίζονται μετά από χρήση βαφών για τα μαλλιά είναι:

• δερμογραφισμός, στα σημεία επαφής της βαφής ή περισσότερο εκτεταμένα
• αντιδράσεις που μοιάζουν με έκζεμα (εκζεματικού τύπου)
• σπανιότερα, σοβαρότερες αντιδράσεις, όπου αιφνιδίως μπορεί να εμφανιστούν και συμπτώματα από το αναπνευστικό και άλλα συστήματα
• σπάνια, τέλος, αναφυλακτικές αντιδράσεις έχουν συμβεί ως συνέπεια της χρήσης βαφής μαλλιών. 

Έχω αλλεργία από βαφή μαλλιών, υπάρχει αντιμετώπιση;

Εάν έχετε εμφανίσει αλλεργία στη βαφή μαλλιών σας, ιδανικά, θα πρέπει να σας εξετάσει ειδικός Ιατρός, ώστε να αξιολογηθεί σωστά η βαρύτητα του επεισοδίου. Η αλλεργία από βαφή μαλλιών δεν έχει ειδική θεραπεία και βασίζεται στην αντιμετώπιση του επεισοδίου και στην πρόληψη επόμενων. 

Οι περισσότερες αντιδράσεις σε βαφές μαλλιών είναι αρχικά ήπιες σε βαρύτητα και αντιμετωπίζονται εύκολα. Άμεσα μετά την αντίδραση λουστείτε με ένα ήπιο σαμπουάν και ξεπλύνετε καλά, ώστε να απομακρυνθεί το περίσσευμα βαφής στο κεφάλι. Εάν συνυπάρχει κνησμός, η λήψη αντιισταμινικών χαπιών θα βοηθήσει στον περιορισμό του.

Η αντιμετώπιση ενός επεισοδίου αλλεργίας στις βαφές μαλλιών εξατομικεύεται, ανάλογα με την αντίδραση. Συχνά χρησιμοποιούνται τοπικά σκευάσματα κορτικοστεροειδών, ενώ σε σοβαρότερες περιπτώσεις από τουσ στόματος στεροειδή (κορτιζόνη) για λίγες ημέρες. 

“Εάν εμφανίσατε αλλεργία σε βαφή μαλλιών σας, αποφύγετε να χρησιμοποιήσετε βαφές μαλλιών πριν διερευνηθεί το αίτιο”

Σε ασθενείς που έχουν εντονότερες δερματικές εκδηλώσεις θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή, ώστε αυτές να μην επιμολυνθούν. Εάν συμβεί επιμόλυνση, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί κατάλληλα.

Αλλεργία στην παραφαινυλενοδιαμίνη και πρόληψη επόμενων επεισοδίων

Σε περιπτώσεις όπου επιβεβαιωθεί η αλλεργία σε παραφαινυλενοδιαμίνη, θα πρέπει να αποφεύγετε όλα τα προϊόντα στα οποία αυτή περιέχεται. Τέτοια μπορεί να είναι οι μόνιμες και μερικές ημιμόνιμες βαφές μαλλιών, φωτογραφικό υλικό, μελάνια εκτύπωσης και κάποιες βαφές υφασμάτων και δερμάτων.

“Ζητήστε να ενημερωθείτε από τον Ιατρό σας αναλυτικά σχετικά με την αποφυγή της παραφαινυλενοδιαμίνης”

Μπορεί κάποιος να συναντήσει την παραφαινυλενοδιαμίνη στα παραπάνω προϊόντα με περισσότερες από μία ονομασίες. Τέτοιες μπορεί να είναι οι p-Aminoaniline, p-Benzenediamine, p-Diaminobenzene, 1,4-Benzenediamine και άλλες.

Παράλληλα, θα πρέπει να αποφεύγονται και ουσίες που μοιάζουν με την παραφαινυλενοδιαμίνη, και στις οποίες είναι πιθανό να εμφανίσετε αντίδραση. Τέτοιες, για παράδειγμα, είναι χρωστικές όπως η τολουενοδιαμίνη (p-toluenediamine), η μεθυλενοδιανιλίνη (4,4-methylenedianiline) και άλλες.

Βαφές μαλλιών που δεν προκαλούν αλλεργίες στους ασθενείς με αλλεργία σε παραφαινυλενοδιαμίνη είναι αυτές που δεν την περιέχουν, όπως και καμία άλλη από τις προαναφερθείσες κατηγορίες. Συζητήστε διεξοδικά με τον Ιατρό σας την κατάλληλη για εσάς προσέγγιση.