Όλοι αναγνωρίζουν τη σημασία της τακτικής άσκησης. Τα οφέλη της για τον άνθρωπο είναι πολλά και επαρκώς τεκμηριωμένα. Αφορούν όχι μόνο τον έλεγχο του βάρους, τη βελτίωση της διάθεσης και του ύπνου, αλλά την προστασία από διάφορα νοσήματα. Δυστυχώς, όμως, ορισμένοι άνθρωποι θα εμφανίσουν, σε κάποια φάση της ζωής τους, αλλεργικά συμπτώματα λόγω της άσκησης (αναφυλαξία σε άσκηση).
Η αναφυλαξία σε άσκηση είναι μια διαταραχή, στην οποία στη διάρκεια άσκησης εμφανίζονται συμπτώματα αναφυλαξίας. Κάποιοι από τους ασθενείς, θα αναπτύξουν συμπτώματα μόνο στην περίπτωση που έχουν καταναλώσει λίγες ώρες πριν την άσκηση κάποιες τροφές. Στις περιπτώσεις αυτές μιλάμε για εξαρτώμενη από τροφές, επαγόμενη από άσκηση αναφυλαξία.
Ευτυχώς, η επαγόμενη από άσκηση αναφυλαξία είναι μια σπάνια διαταραχή. Από την άλλη, η σπανιότητά της συνεπάγεται και περιορισμένα δεδομένα για τα χαρακτηριστικά της. Αυτό, δυσχεραίνει, συχνά, την σωστή αναγνώριση, διαγνωστική προσέγγιση και θεραπευτική της αντιμετώπιση.
Πως εκδηλώνεται;
Η αναφυλαξία σε άσκηση (εξαρτώμενη από τροφές ή μη) εκδηλώνεται με συμπτώματα στη διάρκεια της άσκησης, είτε -σπανιότερα- αμέσως μετά. Αρχικά ο ασθενής συνήθως θα αισθανθεί ένα αίσθημα θερμού (φαγούρα), κνησμό σε όλο το σώμα, κνίδωση και αίσθημα κόπωσης. Εάν συνεχίσει να ασκείται, τα συμπτώματα χειροτερεύουν και μπορεί να περιλαμβάνουν αγγειοοίδημα, δύσπνοια, ναυτία και τάση προς έμετο. Το επεισόδιο μπορεί να εξελιχθεί σε βαρύτητα μέχρι και την εμφάνιση συστηματικής αναφυλαξίας και υπόταση ή/και απώλεια αισθήσεων.
Συνηθέστερα, η άμεση διακοπή της άσκησης περιορίζει και την εξέλιξη των συμπτωμάτων, τα οποία σταδιακά βελτιώνονται. Επίσης, οι περισσότεροι ασθενείς δεν θα παρουσιάσουν επεισόδιο κάθε φορά που ασκούνται. Η ένταση της άσκησης, προκειμένου να εκδηλωθούν συμπτώματα από αναφυλαξία σε άσκηση διαφέρει σε κάθε ασθενή.
Σπάνια, ακόμα και ένας περίπατος μέτριας έντασης μπορεί να οδηγήσει σε αντίδραση.
Οι τροφές που συχνότερα έχουν συσχετιστεί με αναφυλαξία σε άσκηση είναι τα σιτηρά, οι ξηροί καρποί αλλά και άλλες, όπως φρούτα και λαχανικά. Σε κάποιους ασθενείς παίζει ρόλο η ποσότητα της τροφής, ενώ σε άλλους η επεξεργασία της ή μη. Επίσης, πολλοί ασθενείς εκδηλώνουν συμπτώματα όταν συνυπάρχουν επιπλέον συν-παράγοντες κινδύνου. Τέτοιοι μπορεί να είναι μία λοίμωξη, η ασπιρίνη και άλλα παυσίπονα, το αλκοόλ, η έμμηνος ρύση στις γυναίκες κ.α.
Τι μπορώ να κάνω;
Η σημαντική ετερογένεια που χαρακτηρίζει την αναφυλαξία σε άσκηση, έχει επιπτώσεις και στη θεραπευτική της προσέγγιση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ακόμα και με μία γρήγορη διάγνωση, θα χρειαστεί αρκετός καιρός μέχρι να ελαττωθούν τα επεισόδια. Αν και σαφέστατα θα χρειαστεί να τροποποιηθεί η ρουτίνα δραστηριοτήτων του ασθενούς, ασφαλείς εναλλακτικές μπορούν να αναζητηθούν προσωποποιημένα.
Στους ανθρώπους που η αναφυλαξία συσχετίζεται με λήψη συγκεκριμένης τροφής πριν την άσκηση, η προσέγγιση είναι σχετικά απλή. Η εμπλεκόμενη τροφή/τροφές, θα πρέπει να αποφεύγονται 4-6 ώρες πριν την οποιαδήποτε άσκηση (σε κάποιους ασθενείς και μετά). Στις περιπτώσεις που συμπαράγοντες παίζουν ρόλο στην εμφάνιση συμπτωμάτων, θα πρέπει να αποφεύγονται και αυτοί. Λόγω των σημαντικών διαφορών από ασθενή σε ασθενή, οι οδηγίες αυτές θα πρέπει αυστηρά να εξατομικεύονται.
Σε κάθε περίπτωση, όλοι οι ασθενείς με αναφυλαξία σε άσκηση οφείλουν να φέρουν πάντα μαζί τους κατάλληλη αγωγή αντιμετώπισης. Αυτή θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει συσκευή αυτοενιέμενης αδρεναλίνης και να συνοδεύεται από γραπτό πλάνο οδηγιών στην περίπτωση επεισοδίου. Συζητήστε με τον Ιατρό σας για τις κατάλληλες οδηγίες.