Τι είναι οι φυτοφωτοδερματίτιδα και πώς προκαλείται;

Η φυτοφωτοδερματίτιδα είναι μια παθολογική δερματική εκδήλωση, μετά από έκθεση του δέρματος σε συγκεκριμένα φυτά, φρούτα ή λαχανικά και εν συνεχεία στον ήλιο. Ονομάζεται και δερματίτιδα των λαιμ (lime disease), ή και Bartender δερματίτιδα, λόγω της συχνής εμφάνισης στους εργαζόμενους στην παρασκευή κοκτέιλ. Ο λόγος είναι η συχνή επαφή τους με λάιμ και λεμόνι, αλλά και η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, ειδικά σε μπάρμαν παραθαλάσσιων κέντρων διασκέδασης. 

"Η φυτοφωτοδερματίτιδα δεν οφείλεται σε αλλεργικό μηχανισμό"

Πρακτικά, η φυτοφωτοδερματίτιδα δεν αποτελεί αλλεργικό νόσημα, καθώς δεν υπάρχει ειδικός ανοσολογικός μηχανισμός. Εμφανίζεται όταν το δέρμα έρθει σε επαφή με φωτοτοξικές ουσίες κάποιων φυτών, και εν συνεχεία εκτεθεί στον ήλιο (σε υπεριώδη Α - UVA ακτινοβολία).

Οι ουσίες αυτές ονομάζονται φουροκουμαρίνες και αποτελούν ισομερή του ψωραλενίου. Οι φουροκουμαρίνες, μετά από έκθεση σε UVA ακτινοβολία, προκαλούν φωτοχημικές αντιδράσεις με αποτέλεσμα τη βλάβη του δέρματος (δερματίτιδα). Φουροκουμαρίνες περιέχουν πολλά κοινά φυτά, όπως η οικογένεια των Ρουτιδών (λάιμ, λεμόνι) ή των Σκιαδανθών (σέλινο, μαϊντανός κ.α.). Σπανιότερα, πέρα από φρούτα και λαχανικά μπορεί να περιέχονται και σε άλλα προϊόντα, όπως αρώματα ή και έλαια.

Ποια τα συμπτώματα μιας φυτοφωτοδερματίτιδας; 

Εκδηλώνεται ως δερματική φλεγμονή, με ερυθρότητα, κνησμό και φυσσαλίδες, που αρχίζουν συνήθως εντός λίγων ωρών ή ημερών από την έκθεση στο φως. Η εμφάνιση των βλαβών μπορεί να κυμαίνεται από επώδυνο ερύθημα και οιδημα μέχρι και φυσσαλίδες. 

Χαρακτηριστικά, οι βλάβες στη φυτοφωτοδερματίτιδα υποδηλώνουν τις περιοχές επαφής με το λαιμ ή άλλο φυτοτοξικό παράγοντα. Έτσι, σε άλλες περιπτώσεις έχουν το σχήμα σταγόνας, άλλοτε εμφανίζονται ως γραμμές, ακανόνιστα σχήματα κ.α.

Μετά την αποδρομή των συμπτωμάτων, το δέρμα παρουσιάζει συχνά μεταφλεγμονώδη υπερμελάχρωση. Αυτό σημαίνει πως παραμένει σκουρότερο, μια μεταβολή η οποία μπορεί να διαρκέσει για αρκετούς μήνες.

Πως αντιμετωπίζεται; Υπάρχει πρόληψη;

Στις περισσότερες περιπτώσεις μια φυτοφωτοδερματίτιδα είναι ήπιας βαρύτητας και θα αποδράμει χωρίς ειδική θεραπεία. Σπανιότερα, όμως, θα χρειαστεί ιατρική αγωγή και παρακολούθηση. 

Εάν έχετε φυτοφωτοδερματίτιδα, θα πρέπει να:

• αποφεύγετε την επανέκθεση στο υπεύθυνο φυτό.
• περιορίζετε την έκθεση στον ήλιο, ιδιαίτερα τις ώρες με έντονη ηλιακή ακτινοβολία.
• χρησιμοποιείτε ψυχρά επιθέματα στην περιοχή που πάσχει, καθώς συχνά ανακουφίζουν από τα συμπτώματα.
• ακολουθήσετε τη φαρμακευτική αγωγή του ιατρού σας.
• γνωρίζετε πως στις περιπτώσεις που η δερματίτιδα αφήσει σκουρότερο το δέρμα, αυτό θα χρειαστεί καιρό μέχρι να αποδράμει πλήρως.

Γενικά, αν και συνήθως αυτοπεριοριζόμενες, οι φυτοφωτοδερματίτιδες είναι σημαντικό να διαγιγνώσκονται σωστά. Ο λόγος είναι πως, συχνά, μπορεί να μοιάζουν με άλλα νοσήματα του δέρματος, όπως αλλεργική δερματίτιδα εξ’ επαφής, ατοπική δερματίτιδα, άλλες φωτοδερματοπάθειες, φλεγμονές κ.α.