Κάποιοι λένε πως ο κνησμός στα χέρια είναι σημάδι απληστίας. Μερικοί λένε πως είναι ένα σημάδι πως κάποιος θα λάβει χρήματα στο μέλλον, ενώ σύμφωνα με άλλους εξαρτάται από το χέρι που έχει τον κνησμό. Εάν εμφανίζεται μόνο στο αριστερό χέρι, ο πάσχων θα λάβει χρήματα, ενώ εάν εμφανίζεται κνησμός στο δεξί χέρι, θα δώσει.
Χωρίς να ασχοληθούμε περισσότερο με την πιθανή συσχέτιση του κνησμού (φαγούρα) με το μέλλον, ας δούμε την επίδραση του στο παρόν. Ο κνησμός, λοιπόν, ως το σύμπτωμα που επάγει τον -συχνά αναπόφευκτο- ξεσμό, είναι ιδιαίτερα ενοχλητικός. Μπορεί να συσχετισθεί με μία πληθώρα παθολογικών καταστάσεων και συχνά είναι γενικευμένος. Κάποιοι, όμως, ασθενείς θα εμφανίζουν κνησμό - με ή χωρίς εξάνθημα- αποκλειστικά ή κυρίως στα χέρια. Οι συχνότερες πιθανές αιτίες του συμπτώματος αυτού είναι:
1. Ξηροδερμία
Ένα δέρμα το οποίο παρουσιάζει ξηρότητα ρέπει προς την εμφάνιση κνησμού. Η ξηρότητα αυτή μπορεί να είναι ήπια και παροδική, είτε εντονότερη και χρόνια, στα πλαίσια νοσημάτων όπως η ατοπική δερματίτιδα.
Η φαγούρα στα χέρια από ξηρό δέρμα εμφανίζεται συχνότερα με την πάροδο της ηλικίας, καθώς -αναμενόμενα- το δέρμα γίνεται ξηρότερο. Φυσικά, στις περιπτώσεις αυτές, ο κνησμός αφορά συνήθως όλο το σώμα και όχι μόνο τα χέρια.
Όταν ο κνησμός εμφανίζεται κυρίως στα χέρια, πιθανώς να συνυπάρχουν επιπλέον παράγοντες που επιδρούν τοπικά. Τέτοιοι μπορεί να είναι το συχνό πλύσιμο με σαπούνι ή η εκτεταμένη χρήση τοπικών απολυμαντικών που περιέχουν οινόπνευμα.
Γενικά μέτρα που μπορεί να μετριάσουν την ξηροδερμία είναι:
- το πλύσιμο τον χεριών με χλιαρό νερό, όχι για εκτεταμένο χρόνο και με καλό ξέπλυμα
- η χρήση ειδικών καθαριστικών για τα χέρια
- η συχνή εφαρμογή τοπικά λιπαντικών (ενυδατικών) κρεμών
2. Αλλεργική ή ερεθιστική εξ επαφής δερματίτιδα
Η δερματίτιδα εξ επαφής εμφανίζεται όταν ένας ή περισσότεροι παράγοντες έρχονται σε επαφή με το δέρμα και προκαλούν εξάνθημα με κνησμό. Αναλόγως της ύπαρξη ή της απουσίας ειδικού μηχανισμού, μέσω του οποίου επάγεται, μπορεί να είναι αλλεργική ή ερεθιστική.
Και στις δύο περιπτώσεις, υπάρχουν ομοιότητες στην κλινική εικόνα, αλλά και σημαντικές διαφοροποιήσεις. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο άρθρο του ιστοτόπου σχετικά με τη δερματίτιδα εξ επαφής.
3. Ψωρίαση
Η ψωρίαση είναι μία χρόνια φλεγμονώδης δερματοπάθεια, η οποία χαρακτηρίζεται από σαφώς περιγεγραμμένες, εξέρυθρες πλάκες με απολέπιση (λέπια) και κνησμό.
Η ψωρίαση μπορεί να εμφανιστεί συχνά (σχεδόν σε έναν στους πέντε ασθενείς) με εκδηλώσεις από τα χέρια και τα νύχια. Συχνότερα οι δερματικές βλάβες θα εκδηλωθούν στις παλάμες, αλλά μπορεί να παρατηρηθούν και στο επάνω μέρος των χεριών.
Η ψωρίαση είναι μία χρόνια νόσος, η οποία θα πρέπει να παρακολουθείται τακτικά από Δερματολόγο, καθώς συχνά περιπλέκεται από λοιμώξεις.
4. Δυσιδρωσικό έκζεμα
Το δυσιδρωσικό έκζεμα χαρακτηρίζεται από εξάνθημα με τη μορφή μικρών φυσαλίδων και έντονο κνησμό. Εμφανίζεται συνήθως άνοιξη και καλοκαίρι, υποχωρεί το φθινόπωρο για να εμφανιστεί συχνά εκ νέου την επόμενη άνοιξη. Στα χέρια παρατηρείται συχνότερα στις άκρες και τα πλάγια των δακτύλων, όπως και στις παλάμες.
Αν και τα αίτια του δυσιδρωσικού εκζέματος δεν είναι πλήρως γνωστά, είναι συχνότερο σε ασθενείς με άλλη προϋπάρχουσα εκζεματική νόσο. Παράλληλα, σε κάποιους ασθενείς φαίνεται να παίζουν ρόλο εξ επαφής αλλεργιογόνα, όπως το νικέλιο. Σε τέτοιες, εμμένουσες, περιπτώσεις θα πρέπει να διερευνηθεί η συσχέτιση με αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής.
5. Ψώρα
Σπανιότερα, ένας εποικισμός από το άκαρι της ψώρας μπορεί να συνοδεύεται από φαγούρα στα χέρια. Το άκαρι της ψώρας (Sarcoptes scabiei var. hominis) διανοίγει σήραγγες στην επιδερμίδα και εναποθέτει τα αυγά του. Οι παλάμες και οι περιοχές μεταξύ των δακτύλων είναι από τα συνηθέστερα σημεία εντόπισης των ακάρεων της ψώρας.
Ο κνησμός στους ασθενείς με ψώρα είναι ιδιαίτερα έντονος και είτε εμφανίζεται αποκλειστικά τις νυχτερινές ώρες, είτε επιδεινώνεται τότε. Συχνά ξεκινά ανάμεσα στα δάκτυλα των χεριών, ενώ ανακουφίζεται δύσκολα.
Οι περισσότεροι άνθρωποι με ψώρα θα εμφανίσουν εξάνθημα. Συνηθέστερα, με προσεκτική παρατήρηση μοιάζει με μία ευθεία γραμμή που αποτελείται επιμέρους από μικρά σπυράκια. Η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο είναι ιδιαίτερα εύκολη, ειδικά σε στενή επαφή ή σε συνθήκες συνάθροισης. Ο Δερματολόγος σας μπορεί να διαγνώσει τον εποικισμό από άκαρι της ψώρας και να σας χορηγήσει την κατάλληλη θεραπεία.
6. Συστηματικά νοσήματα
Περισσότερο σπάνια, ο κνησμός στα χέρια μπορεί να εμφανίζεται ως εκδήλωση κάποιας υποκείμενης συστηματικής νόσου. Σε ασθενείς με παραισθητική νωταλγία (notalgia paraesthetica), η οποία είναι μία χρόνια αισθητική νευροπάθεια, μπορεί να συνυπάρχει και βραχιοκερκιδικός κνησμός (brachioradial pruritus). Ο ιδιόμορφος αυτός κνησμός, συχνά με συνυπάρχουσα αίσθηση καύσους, δεν απαντά στα αντιισταμινικά ενώ απουσιάζει το εξάνθημα από την περιοχή. Θα απαιτειθεί Νευρολογική εκτίμηση, για τη σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση.
Παράλληλα, οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη μπορεί να εκδηλώσουν αίσθημα κνησμού στα άνω και κάτω άκρα. Σπανιότερα, ο κνησμός αυτός θα εντοπίζεται μόνο στα χέρια, με ή χωρίς συνυπάρχουσες δερματικές αλλοιώσεις. Επίσης, σε περιπτώσεις μιας έντονης, ανθεκτικής στην αγωγή δερματίτιδας, θα πρέπει να εξετάζεται η πιθανότητα ύπαρξης ενός λεμφώματος.
Είναι ο εντοπισμένος κνησμός στα χέρια αλλεργική νόσος;
Με βάση τα παραπάνω, η αλλεργία ως μόνο αίτιο κνησμού στα χέρια παρατηρείται στους ασθενείς με αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής. Στις περιπτώσεις αυτές, η τακτική επαφή με κάποιο εξωγενή παράγοντα πυροδοτεί μία φλεγμονώδη αντίδραση του οργανισμού με αποτέλεσμα την εμφάνιση εξανθήματος και κνησμού. Τα αίτια της αλλεργικής δερματίτιδας εξ επαφής μπορούν να προσδιοριστούν και ο ασθενής μετά από κατάλληλο έλεγχο.
Παρά ταύτα, πολλά από τα παραπάνω αίτια δεν έχουν σχέση με αλλεργική αντίδραση. Είναι, επομένως, σημαντική μία διεξοδική διαγνωστική προσέγγιση, αξιοποιώντας τόσο την κλινική εξέταση, όσο και το ιστορικό του ασθενούς. Η φαγούρα στα χέρια μπορεί να οφείλεται σε κάτι απλό, αλλά και να υποκρύπτει γενικευμένα νοσήματα. Εάν τα γενικά μέτρα για τη διόρθωση της ξηροδερμίας δεν αποδίδουν ή εάν συνυπάρχει εξάνθημα, απευθυνθείτε στον Ιατρό σας.